Mae hon yn dudalen fyw, ac felly yn cael ei hadeiladu a'i diweddaru o hyd. Ymddiheurwn felly am unrhyw gofnodion anghyflawn. Os am ychwanegu at y wybodaeth ar y dudalen hon, cysylltwch.

​​​Diolch i'r canlynol a fu o gymorth wrth roi'r cofnodion ar y dudalen hon at ei gilydd:

Illtud Daniel

1906

R. E. JONES (CYNGAR)
LLANBERIS

TESTUN 
FFUGENW 
​
NIFER YN CYSTADLU 
GWOBR ARIANNOL 
DYDDIAD CADEIRIO 
BEIRNIAD 

LLEOLIAD YN 2019 
​YSBYTY CHWAREL DINORWIG

Llun: Illtud Daniel

0 gasgliad T. Rowland Hughes y daeth y gadair hon i Ysbyty Chwarel Dinorwig. Y cysylltiad yw i Rowland Hughes ddod dan ddylanwad R E Jones pan oedd yn dysgu'r grefft o farddoni.

Y BARDD

Un o Lanberis oedd R. E. Jones (Cyngar), ac roedd T. Rowland Hughes yn ddisgybl barddol iddo ar un adeg. Daeth yn gyd-fuddugol am ei englyn i 'Aderyn y To' yn Eisteddfod Genedlaethol Wrecsam 1933.

---

1908

R. ABEL DAVIES
DINORWIG

TESTUN YR YSTWYLL
FFUGENW 
​
NIFER YN CYSTADLU 10
GWOBR ARIANNOL 
DYDDIAD CADEIRIO 
BEIRNIAD PARCH W. MORGAN (PENFRO)

LLEOLIAD YN 2020 
ANHYSBYS

Dyma atgynhyrchu rhai o'r cyfarchion barddol i R. Abel Davies a ddatganwyd gan feirdd lleol yn ystod y seremoni. Fe'u cyhoeddwyd ym mhapur newydd Gwalia:

I'r "Ystwyll" y canodd ei bryddest odidog,
   Fo gurodd y beirddion galluog yn lan,
Enillodd anrhydedd a chadair ardderchog,
   Mae gwres awenyddol yn fywyd i'w gan;
Tra'r Wyddfa'n ymestyn i lesni y wybren
   Bydd enw'r awenydd yn aros yn wyrdd
Tra cofir y "Doethion" yn gwylio y "Seren,"
   Rhydd darllen ei bryddest ysbrydiaeth i fyrdd.
                                                      TOM EVANS

A'th wir ddawn goeth, arddunol, - ti guraist
          Gewri awenyddol
     Am dy bryddest orchestol, - gywrain, dlos,
     Y cei di aros yn fardd cadeiriol.
                                                   ​'UN O'R YNYS'

Cadair ddiwarth i "Arthur" - a roddir
          Am ei bryddest wiw-bur;
     Ynddi cawsom gerdd cysur
     O rin byw yr awen bur.
                                                           PENFRO

Fardd glan! Ei gerdd ddianair - a weodd
         Awen ddi-lyffethair;
     A byw ga ei gan bob gair,
     I'w godi uwch y gadair.
                                                             ​T. J. P.
Mewn cadair dderw, fawr a hardd,
   Rhown heno fardd y beirddion,
Efe yw penaf fardd yr wyl,
   Mewn hwyl caiff ein cyfarchion;
Enillodd hwn y llawryf gwyrdd,
   Boed iddo fyrdd bendithion.
                                                       MYMBYR

Bu dy awen goeth yn syllu
   Draw i'r Dwyrain pell, yn hir;
Gwelaist seren yno'n gwenu
   Ar y wybren oleu, glir;
Gwyliaist ddoethion arni'n tremio
   Ac yn teimlo rhywbeth byw,
Trwy'u calonau yno'n treiddio,
   Fel cyfaredd Nefoedd Duw.

Gwylaidd rodiaist gyda'r doiethion,
   Ar y daith i Fethl'em gynt,
Cenaist am y rhyfedd swynion,
   Lanwai'th galon ar dy hynt;
'Roedd y seren fry mewn purdeb,
   Megis llygaid Nef y Nef,
Pan y safodd uwch y preseb,
   Canai d'enaid "Iddo Ef."

Bydd dy gerdd yn dwyn calonau
   I folianu gyda hwyl,
Ar yr Ystwyll, uwch gofidiau,
   Sanctaidd, fendigedig wyl!
Yn dy gadair, Arthur trylen,
   Eistedd mwy, heb unrhyw loes,
Cofia genadwri'r seren -
   Seren Bethl'em - drwy dy oes.
                                        PARCH E. B. THOMAS

---

- Yr Herald Cymraeg, 18.12.1906
- Gwefan BBC CymruCylchgrawn (cyrchwyd 08.01.2020) ​https://www.bbc.co.uk/blogs/cylchgrawn/2011/07/gwobr_pat_neill.shtml
​- Gwalia, 18.02.1908