Diolch i'r canlynol a fu o gymorth mewn amryw ffyrdd wrth roi'r cofnodion ar y dudalen hon at ei gilydd:
Gwilym Bowen Rhys, Rachub; Zonia Bowen, Caeathro; Rhys Morgan Llwyd, Tregarth; Staff Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth
Mae'r dudalen hon yn y broses o gael ei hadeiladu. Ymddiheurwn felly am unrhyw gofnodion anghyflawn.
Gallwch sgrolio drwy'r dudalen i ddarllen hanes y gystadleuaeth yn gronolegol ar ei hyd, neu gallwch glicio ar unrhyw flwyddyn o'r rhestr isod er mwyn mynd at y cofnod unigol. Bydd clicio ar enwau'r enillwyr yn mynd â chi at eu bywgraffiadau.
Cyfeiriadau
Gwilym Bowen Rhys, Rachub; Zonia Bowen, Caeathro; Rhys Morgan Llwyd, Tregarth; Staff Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth
Mae'r dudalen hon yn y broses o gael ei hadeiladu. Ymddiheurwn felly am unrhyw gofnodion anghyflawn.
Gallwch sgrolio drwy'r dudalen i ddarllen hanes y gystadleuaeth yn gronolegol ar ei hyd, neu gallwch glicio ar unrhyw flwyddyn o'r rhestr isod er mwyn mynd at y cofnod unigol. Bydd clicio ar enwau'r enillwyr yn mynd â chi at eu bywgraffiadau.
Cyfeiriadau
|
1920
1921 Iorwerth C. Peate 1922 Iorwerth C. Peate [2] 1923 Iorwerth C. Peate [3] 1924 D. R. Lewis 1925 1926 J. M. Edwards 1927 J. M. Edwards 1928 1929 |
1930
1931 R. Bryn Williams 1932 O. M. Lloyd 1933 1934 1935 1936 1937 1938 Geraint Bowen 1939 |
|
1940
1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 |
1950 T. Llew Jones
1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 |
|
1960
1961 John Gwilym Jones 1962 1963 1964 Peter Davies 1965 Aled Jones 1966 Eirwyn George 1967 Ieuan Bryn Jones 1968 Alan Llwyd 1969 Alan Llwyd |
1970 Alan Llwyd
1971 Alan Llwyd 1972 Ieuan Wyn Gruffydd 1973 Eleri Cwyfan Hughes 1974 Sion Eirian 1975 Owain Euros Jones 1976 Myrddin ap Dafydd 1977 Neb yn deilwng 1978 Islwyn Edwards 1979 Iwan Llwyd |
|
1980 Iwan Llwyd
1981 Neb yn deilwng 1982 Peredur Lynch 1983 Gerwyn Wiliams 1984 Huw Meirion Edwards 1985 Twm Morys 1986 Bleddyn Owen Hughes 1987 Tudur Dylan Jones 1988 Arwel Jones 1989 Anwen Maria James |
1990 Ceri Wyn Jones
1991 1992 Huw Lloyd Powell-Davies 1993 Eifion Morris 1994 Tudur Hallam 1995 Nicola Davies 1996 Neb yn deilwng 1997 Tudur Hallam 1998 Nia Evans 1999 |
|
2000 Ifan Prys
2001 Aneirin Karadog 2002 Eurig Salisbury 2003 Eurig Salisbury 2004 2005 Rhys Iorwerth 2006 2007 Llŷr Gwyn Lewis 2008 2009 Llŷr Gwyn Lewis |
2010 Siwan Davies
2011 Gruffudd Antur 2012 Gruffudd Antur 2013 Gruffudd Antur 2014 Gruffudd Antur 2015 Marged Tudur 2016 Gethin Wynn Davies 2017 Carwyn Eckley 2018 Osian Owen 2019 Grug Muse |
2020 Llio Heledd Owen
2021 Ni chynhaliwyd eisteddfod
2022 Tomos Lynch
2023 Tesni Peers
2024 Nanw Maelor
2021 Ni chynhaliwyd eisteddfod
2022 Tomos Lynch
2023 Tesni Peers
2024 Nanw Maelor
|
1931
|
|
1932
|
|
Y BARDD
Ganed O M Lloyd ym 1910 ym Mlaenau Ffestiniog. Graddiodd ym 1934 o Goleg Bala-Bangor ac fe'i ordeiniwyd yn weinidog Annibynnol yn Nefyn ym 1937. Roedd yn gyfrannwr cyson i'r Ymryson, ac fe fu'n golofnydd ar dudalen flaen Y Dydd am dros 20 mlynedd, gan fwrw'i farn ar grefydd, llenyddiaeth a gwleidyddiaeth. Cyhoeddwyd dwy gyfrol o'i farddoniaeth a chyfrol o'i ysgrifau. Bu farw ym 1980. Cofnod Wicipedia O M Lloyd: https://cy.wikipedia.org/wiki/O._M._Lloyd |
|
|
1938
|
'Cadair' ryfedd yw hon. Yr hyn a welir yn y llun uchod yw cefn addurnedig y gadair yn unig, ac arni'r geiriau EISTEDDFOD MYFYRWYR CYMRU. BANGOR. 1938., gyda dail derw a mês cerfiedig. Roedd hon, ar un adeg, yn gadair gyfan. Cefais wybod gan Zonia Bowen, gwraig y diweddar Brifardd Geraint Bowen - sefydlydd Merched y Wawr ac awdurdod ar yr iaith Lydaweg - mai gorfod torri breichiau a choesau derw mawreddog y gadair fu'n rhaid un gaeaf llwm er mwyn eu defnyddio fel coed tân. Ond penderfynwyd cadw'r cefn gyda'r dyddiad a'r lleoliad, a'i fowntio ar draed bychain i'w arddangos!
|
Y BARDD
Ganed Y Prifardd Geraint Bowen yn Nhreorci ym 1915. Roedd yn fab i Thomas Orchwy Bowen, yn nai i Ben a David Bowen (Myfyr Hefin), ac yn frawd i'r Prifardd Euros Bowen. Ystyrir yr awdl a enillodd iddo Gadair y Brifwyl yn Aberpennar ym 1946 yn un o'r awdlau cywreiniaf i gipio'r wobr honno. Bu'n archdderwydd rhwng 1979 ac 1981. Roedd hefyd yn ysgolhaig, yn genedlaetholwr ac yn olygydd. Bu farw yn 2011. Cofnod Geraint Bowen ar Wikipedia: cy.wikipedia.org/wiki/Geraint_Bowen |
Geraint Bowen yn yr wisg Archdderwyddol
|
|
2001
|
|
Y BARDD
Ganed y Prifardd Aneirin Karadog ym 1982 yn Llanelwy. Cafodd ei fagu yn Llanrwst, ym Mhontardawe a Phontypridd. Graddiodd o'r Coleg Newydd, Rhydychen, mewn Ffrangeg a Sbaeneg. Daw o gefndir Llydaweg-Gymreig ac mae'n medru pum iaith yn rhugl. Enillodd Gadair Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd yn 2005, a Chadair Eisteddfod Genedlaethol Sir Fynwy a'r Cyffiniau 2016. Cyhoeddodd ddwy gyfrol o'i farddoniaeth (hyd at 2018) - O Annwn i Geltia (2012) a Bylchau (2016). Enillodd y ddwy gyfrol y categori barddoniaeth yng ngwobrau Llyfr y Flwyddyn. Cofnod Aneirin Karadog ar Wicipedia: https://cy.wikipedia.org/wiki/Aneirin_Karadog |
|
|
2015
|
ERAILL YN Y GYSTADLEUAETH ENDAF GRIFFITHS [=2], GETHIN WYNN DAVIES [=2], LLIO MAI HUGHES [3]
Cerdd serch gynnil wedi ei gosod yn nhref Aberystwyth dros gyfnod o benwythnos a enillodd gadair Eisteddfod Ryng-Golegol Aberystwyth 2015 i Marged Tudur. Gellir darllen y gerdd yn Yr Awen, cyfansoddiadau buddugol yr Eisteddfod Ryng-golegol; ynghyd â chynnyrch yr holl gystadlaethau eraill: issuu.com/miriamwiliiams/docs/yr_awen
|
2016
|
Enillodd Gethin Wynn Davies gadair Eisteddfod Ryng-Golegol Caerdydd 2016 gydag awdl ar y testun 'Cam', sydd yn darlunio gŵr digartref yn bysgio ar un o balmentydd Caerdydd ar ddydd Gwener Du. Mae'n cyfosod gwagedd ac oferedd gwario mawr Queen's Street yn y brifddinas: 'Yn eu brys, heb sylwi bron, / Mae dyn, (mae o hyd yno'n / Ei gornel, oerfel neu law / Yn eistedd yno'n ddistaw).' Yn ôl y beirniad, Llŷr Gwyn Lewis, dyma gerdd gan 'sylwedydd gwrthrychol, oddi allan ... heb gondemnio - mae'n ein gadael ni i wneud hynny drosto.'
Gellir darllen 'Cam' yn ei chyfanrwydd yn Yr Awen, cyfansoddiadau buddugol yr Eisteddfod Ryng-golegol; ynghyd â beirniadaeth y gystadlaeuaeth yn ei chyfanrwydd:
issuu.com/cardiffstudents/docs/yr_awen_eisteddfod_2016/54
Gellir darllen 'Cam' yn ei chyfanrwydd yn Yr Awen, cyfansoddiadau buddugol yr Eisteddfod Ryng-golegol; ynghyd â beirniadaeth y gystadlaeuaeth yn ei chyfanrwydd:
issuu.com/cardiffstudents/docs/yr_awen_eisteddfod_2016/54
GETHIN
Weithiau daw'r Awen, Gethin, - i ddewis
un neu ddau i'w meithrin;
heno daeth i'th gipio di'n
ei rhwydi anghyffredin.
- GRUFFUDD ANTUR
Weithiau daw'r Awen, Gethin, - i ddewis
un neu ddau i'w meithrin;
heno daeth i'th gipio di'n
ei rhwydi anghyffredin.
- GRUFFUDD ANTUR
|
2017
|
ERAILL YN Y GYSTADLEUAETH OSIAN OWEN [2], IESTYN TYNE [3]
Y BARDD
Daw Carwyn Eckley o Ddyffryn Nantlle yn wreiddiol, ac mae'n newyddiadurwr yng Nghaerdydd. Mae'n aelod o dîm Talwrn y Beirdd Dros yr Aber, a thîm ymryson y Penceirddiaid.
Daw Carwyn Eckley o Ddyffryn Nantlle yn wreiddiol, ac mae'n newyddiadurwr yng Nghaerdydd. Mae'n aelod o dîm Talwrn y Beirdd Dros yr Aber, a thîm ymryson y Penceirddiaid.
|
|
2018
|
ERAILL YN Y GYSTADLEUAETH IESTYN TYNE [2]
Trwy iddo ennill Cadair a Choron Eisteddfod Ryng-Golegol Prifysgol y Drindod Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan 2018, Osian Owen yw'r cyntaf [a'r unig un hyd yma] i fod wedi ennill dwy brif wobr lenyddol yr Eisteddfod Ryng-Golegol yn yr un flwyddyn.
|
Y BARDD
Daw Osian Owen (1997) o'r Felinheli. Graddiodd o Adran Gymraeg Prifysgol Bangor yn 2018 ac mae bellach yn byw yng Nghaernarfon. Ef yw'r cyntaf erioed i ennill y Gadair a'r Goron yn yr un Eisteddfod Ryng-Golegol (2018), ac mae hefyd wedi ennill Cadair Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd (2018). Bu'n rhan o Her 100 Cerdd Llenyddiaeth Cymru yn 2018. Mae'n aelod o dîm Y Chwe Mil ar Dalwrn y Beirdd. Cofnod Osian Owen ar Wicipedia: cy.wikipedia.org/wiki/Osian_Owen |
|
|
2019
|
ERAILL YN Y GYSTADLEUAETH TWM EBBSWORTH [2], JACOB MORRIS [3]
Prifysgol Bangor oedd enillwyr Eisteddfod Ryng-golegol Abertawe 2019, a Gruffydd Rhys Davies o Brifysgol Aberystwyth oedd enillydd y goron.
Prifysgol Bangor oedd enillwyr Eisteddfod Ryng-golegol Abertawe 2019, a Gruffydd Rhys Davies o Brifysgol Aberystwyth oedd enillydd y goron.
|
Y BARDD Mae Grug Muse (1993) yn fardd, yn olygydd, yn berfformiwr ac ymchwilydd o Ddyffryn Nantlle. Astudiodd Wleidyddiaeth yn Nottingham a'r Weriniaeth Tsiec, a dilyn cwrs ôl-radd ym Mhrifysgol Abertawe. Mae'n un o sylfaenwyr cylchgrawn creadigol Y Stamp. Cyhoeddodd gyfrol o gerddi, Ar Ddisberod (2017), a phamffled, Llanw + Gorwel (2019). Gwefan Grug Muse |
|
|
2020
|
Eisteddfod Ryng-golegol Aberystwyth 2020 oedd un o'r digwyddiadau diwylliannol mawr olaf yng Nghymru cyn gosod cyfyngiadau mwy llym oherwydd lledaeniad COVID-19. Derbyniodd trefnwyr yr eisteddfod beth beirniadaeth am fwrw ymlaen â'r trefniadau er gwaethaf y bygythiad.
Prifysgol Bangor oedd enillwyr yr eisteddfod, a Twm Ebbsworth o Brifysgol Aberystwyth oedd enillydd y goron.
Y GERDD
Enillodd Llio Heledd Owen o Brifysgol Aberystwyth y gadair am gadwyn o englynion gydag ymadawiad y DU â'r Undeb Ewropeaidd yn gefnlen iddynt. Gresynu at y newidiadau yn ei chymuned y mae'r bardd, wrth weld tref groesawgar yn troi yn 'ddinas wag heb ddrws ar agor'.
'Cyfres o englynion ydyn nhw yn sôn am gymdeithas gyfoes sy’n rhy barod i godi muriau a ffiniau', meddai mewn cyfweliad â Golwg360.
Cyhoeddwyd y gerdd fuddugol ar wefan cylchgrawn Y Stamp. Gellir ei darllen yma.
