Mae'r hon yn dudalen fyw, ac felly yn cael ei hadeiladu a'i diweddaru o hyd. Ymddiheurwn felly am unrhyw gofnodion anghyflawn. Os am ychwanegu at y wybodaeth ar y dudalen hon, cysylltwch.
Gallwch sgrolio drwy'r dudalen i ddarllen hanes y gystadleuaeth yn gronolegol ar ei hyd, neu gallwch glicio ar flwyddyn o'r rhestr isod er mwyn mynd at y cofnod unigol.
1888 | 1889 | 1901 | 1902 | 1908
Gallwch sgrolio drwy'r dudalen i ddarllen hanes y gystadleuaeth yn gronolegol ar ei hyd, neu gallwch glicio ar flwyddyn o'r rhestr isod er mwyn mynd at y cofnod unigol.
1888 | 1889 | 1901 | 1902 | 1908
1888
Cynhaliwyd Eisteddfod Gadeiriol gyntaf Abermaw ar ddydd Gŵyl Dewi 1888. Fel hyn yr adroddwyd ar yr eisteddfod gyntaf honno yn Y Dydd:
Cynaliwyd yr uchod [Eisteddfod Gadeiriol Abermaw] ar Ddydd Gwyl Dewi. Gan mai hon oedd yr un Gadeiriol gyntaf i'w chynal yma, teimlid cryn tipyn o bryder o barth i'w llwyddiant. Erbyn hyn y mae yn dda genym hysbysu ei bod wedi troi allan yn llwyddianus ym mhob ystyr, a diau fod hyn i'w briodoli i ymdrechion diflino y pwyllgor, yn enwedig yr ysgrifenydd, Mr Adams.
Roedd gan yr eisteddfod bryd hynny ei gorsedd ei hun, a chrybwyllir urddo 'amryw feirdd ac ofyddion' mewn adroddiadau papur newydd.
Cynaliwyd yr uchod [Eisteddfod Gadeiriol Abermaw] ar Ddydd Gwyl Dewi. Gan mai hon oedd yr un Gadeiriol gyntaf i'w chynal yma, teimlid cryn tipyn o bryder o barth i'w llwyddiant. Erbyn hyn y mae yn dda genym hysbysu ei bod wedi troi allan yn llwyddianus ym mhob ystyr, a diau fod hyn i'w briodoli i ymdrechion diflino y pwyllgor, yn enwedig yr ysgrifenydd, Mr Adams.
Roedd gan yr eisteddfod bryd hynny ei gorsedd ei hun, a chrybwyllir urddo 'amryw feirdd ac ofyddion' mewn adroddiadau papur newydd.
1889
PARCH. DAVID ADAMS (HAWEN)
BETHESDA
TESTUN GORTHRWM (PRYDDEST)
FFUGENW
NIFER YN CYSTADLU 9
GWOBR ARIANNOL £3 3s
DYDDIAD CADEIRIO 1 MAWRTH 1901
BEIRNIAID TAFOLOG
GWNEUTHURWR
LLEOLIAD YN 2020
ANHYSBYS
BETHESDA
TESTUN GORTHRWM (PRYDDEST)
FFUGENW
NIFER YN CYSTADLU 9
GWOBR ARIANNOL £3 3s
DYDDIAD CADEIRIO 1 MAWRTH 1901
BEIRNIAID TAFOLOG
GWNEUTHURWR
LLEOLIAD YN 2020
ANHYSBYS
Y diwinydd, Hawen, oedd bardd buddugol Eisteddfod 1889. Fe'i anerchwyd o'r llwyfan gan Ioan Glan Menai, J. Howells, Gwilym Ardudwy, Glan Wnion, Ieuan Ionawr, Ap Hefin, Talfardd, Gweryddon, Dewi Arlais, Idris, Iolo Ardudwy a Geufronydd.
Y BARDD
Ganed David Adams yn Nhal-y-bont, Ceredigion ym 1845. Roedd yn weinidog ac yn ddiwinydd amlwg a chwyldroadol. Treuliodd gyfnodau o'i oes ym Methesda a Lerpwl. Bu farw ym 1922.
Cofnod Hawen yn y Bywgraffiadur Cymreig:
https://bywgraffiadur.cymru/article/c-ADAM-DAV-1845
Ganed David Adams yn Nhal-y-bont, Ceredigion ym 1845. Roedd yn weinidog ac yn ddiwinydd amlwg a chwyldroadol. Treuliodd gyfnodau o'i oes ym Methesda a Lerpwl. Bu farw ym 1922.
Cofnod Hawen yn y Bywgraffiadur Cymreig:
https://bywgraffiadur.cymru/article/c-ADAM-DAV-1845
|
1901ATHRON THOMAS
CAERNARFON TESTUN YR EFENGYL FFUGENW NIFER YN CYSTADLU 5 GWOBR ARIANNOL £2 2s DYDDIAD CADEIRIO 8 EBRILL 1901 BEIRNIAID GWNEUTHURWR LLEOLIAD YN 2020 ANHYSBYS (gwerthwyd yn 2015 o Anthemion Auctions, Caerdydd) Lluniau: Gwefan The Saleroom |
|
1902PARCH. E. WNION EVANS
MACHYNLLETH TESTUN AMYNEDD FFUGENW NIFER YN CYSTADLU GWOBR ARIANNOL £3 3s DYDDIAD CADEIRIO EBRILL 1902 BEIRNIAID CADVAN GWNEUTHURWR LLEOLIAD YN 2020 ANHYSBYS |
1908
DAVID OWEN
DINBYCH
TESTUN CANTRE'R GWAELOD
FFUGENW
NIFER YN CYSTADLU 6
GWOBR ARIANNOL
DYDDIAD CADEIRIO 16 RHAGFYR 1908
BEIRNIAID DYFED
GWNEUTHURWR
LLEOLIAD YN 2020
ANHYSBYS
DINBYCH
TESTUN CANTRE'R GWAELOD
FFUGENW
NIFER YN CYSTADLU 6
GWOBR ARIANNOL
DYDDIAD CADEIRIO 16 RHAGFYR 1908
BEIRNIAID DYFED
GWNEUTHURWR
LLEOLIAD YN 2020
ANHYSBYS
Y Dydd, 09.03.1888
Y Dydd, 08.03.1889
Y Dydd, 12.04.1901
Yr Herald Cymraeg, 12.12.1908
Y Dydd, 08.03.1889
Y Dydd, 12.04.1901
Yr Herald Cymraeg, 12.12.1908